Documentaire ‘Mijn Poolse Opa’ over Oosterhouter Michal Salewicz in De Bussel

Koen (rechts) en zijn opa (links)
Koen (rechts) en zijn opa (links)
Foto: Koen van Groesen

Het indrukwekkende levensverhaal van een Poolse strijder in ‘Mijn Poolse Opa’ van Koen van Groesen. Op 27, 29 en 31 oktober in Filmtheater de Bussel.

Indrukwekkend levensverhaal

Het is dit jaar precies 75 jaar geleden dat Oosterhout werd bevrijd van de Duitsers. Niet door Amerikanen of Engelsen, maar door de Polen. Een van die Poolse strijders was Michal Salewicz. In Polen geboren en in Oosterhout ingekwartierd. Hier ontmoette hij de liefde van zijn leven en hij kwam na de oorlog voor haar terug. Tot aan zijn dood woonde hij op de Pottenbakkersstraat. Maar zijn levensverhaal is een hard verhaal. Over hoe wreed de oorlog gezinnen uit elkaar heeft gerukt. Over jonge jongens die met gevaar voor eigen leven een vreemd land bevrijden. En die vervolgens het zo geliefde moederland niet meer in mogen, omdat ze daar als verrader worden gezien. Het indrukwekkende levensverhaal van Michal Salewicz.

‘Mijn Poolse opa’

De kleinzoon van Michal, Koen van Groesen, maakte een documentairefilm over het levensverhaal van zijn Poolse opa. Koen: “Ik heb een verhaal gemaakt door de ogen van mijn opa. Als kleinzoon en onderdeel van deze tijd heb ik me verbaast en verwonderd. Opa moest als 18-jarige vluchten voor de Duitsers aan de ene kant en Russen aan de andere. Hij was toen als dienstplichtige jongere opgeroepen voor het Poolse leger. Er is stevig gevochten tegen de Russen en Duitsers (Hitler-Stalin pact), maar uiteindelijk hielden ze geen stand. Toen had mijn opa een keuze, terug naar zijn vader, moeder en zijn broer en zussen. Of vluchten. Hij koos voor het oversteken van de rivier naar Roemenië. Een keuze die zijn leven compleet veranderde. Hij heeft zijn geboortedorp Sinkow en zijn vader en moeder nooit meer terug gezien.”

Generaal Maczek

Als kleinzoon gaat Koen terug naar het geboortedorp van zijn opa, dat als gevolg van de Tweede Wereldoorlog nu in de Oekraïne ligt. Hij leert een deel van zijn familiegeschiedenis die hij helemaal niet kent. “In Roemenië gaat mijn Poolse opa werken bij een boer, tot hij hoort dat het Poolse leger hergroepeert in Frankrijk. Dan onderneemt hij een lange reis. Kort na aankomst moet hij opnieuw vluchten voor de oprukkende Duitsers. Via London komt hij in Schotland terecht. Opa gaat dan bij de tankdivisie in het 24ste regiment Ulanen onder leiding van generaal Maczek. Deze tijd is vastgelegd in de film Idziemy, waarvan ook delen in de documentaire zitten. Na D-day is het front vast komen te zitten bij het Franse Falaise. Om dat te ontzetten wordt de Poolse tankdivisie ingezet. Het lukt ze om de Duitsers te verslaan, maar het kost Maczek veel manschappen. Daarna veroveren de Polen grote delen van Frankrijk en België, totdat ze bij Baarle Nassau de Nederlandse grens bereiken. Daar ben ik, 15 jaar geleden, met mijn opa geweest om hem daar met de camera te volgen. De Polen bevrijden re regio Breda en Oosterhout, totdat het front weer bij de Moerdijk tot stilstand komt. De Polen worden enkele maanden bij de bewoners ondergebracht. In die periode komt mijn opa mijn oma tegen.”

Opa vestigt zich in Oosterhout

Tijdens zijn verblijf in Oosterhout wordt door Stalin, Churchill en Roosevelt het het verdrag van Jalta getekend. Polen wordt uitgeleverd aan de Communistische Russen. En Oost-Polen wordt zelfs Oekraïne en onderdeel van de Sovjet-Unie. Koen: “Opa weet dat hij nooit meer terug naar huis kan. Maar toch vechten de Polen door om de rest van Nederland te bevrijden. Na de oorlog komt mijn opa terug om met mijn oma te trouwen. Ze vestigen zicht in Oosterhout en krijgen vijf kinderen en acht kleinkinderen waaronder ik. Op de begraafplaats van Breda liggen 156 oud-strijders begraven. In 2005 ben ik er samen met mijn opa geweest voor een televisieprogramma. Opa sprak toen de wens uit om na zijn dood tussen zijn gesneuvelde kameraden te mogen liggen. In 2007 is daar zijn as verstrooid.”

Documentaire

Koen van Groesen maakte een indrukwekkende documentaire over het levensverhaal van zijn opa. Over hoe waardevol onze vrijheid is. Dat jonge Poolse mannen tijdens, en zeker ook na de oorlog grote offers hebben gebracht. De film ‘Mijn Poolse Opa’ wordt op zaterdag 26 oktober om 16.15 uur op de Grote Markt in Breda op een groot scherm vertoond. Op zondag 27 oktober wordt de film met Poolse ondertiteling vertoond en op 29 en 31 oktober zonder ondertiteling in Filmtheater de Bussel. Via de onderstaande link kun je direct een kaart kopen.

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen