De lucht in Oosterhout is verre van schoon, maar we wonen niet op één van de allervieste plekken van ons land: er zijn 59 gemeenten waar de luchtvervuiling groter is dan hier, zo blijkt uit onderzoek van journalistiek platform Pointer. Daar zit ook Geertruidenberg (plek 35) en Breda bij (op plek 59), terwijl Drimmelen pas op plek 127 te vinden is.
Op veel plaatsen blijkt de lucht twee keer viezer dan de Wereldgezondheidsorganisatie acceptabel acht. Alleen op de Waddeneilanden en in het uiterste noorden van Friesland en Groningen, in de polders aan zee, is de lucht vrij gezond. Nederlanders sterven door luchtverontreiniging gemiddeld tien maanden eerder, aldus de GGD. Met hoge gezondheidskosten bovendien. Pointer deed onderzoek naar stikstofdioxide en fijnstof, verreweg de meest aanwezige luchtvervuilende stoffen die ook de meeste gezondheidsschade veroorzaken. Die concentraties zijn afgezet tegen wat volgens de WHO maximaal acceptabel is.
Vooral de grote steden blijken er uit te springen en de gebieden rond Tata Steel komen eveneens slecht uit de metingen. De ergste locatie, wat stikstof en fijnstof betreft, is de westkant van Rotterdam. De luchtvervuiling in Schiedam en Vlaardingen is meer dan twee keer hoger dan de WHO-adviesscores. Pointer maakte een digitale kaart waarop niet alleen te zien is hoe gemeenten scoren, maar zelfs op wijkniveau te zien is hoe het met de lucht gesteld is en hoe ver de jaargemiddelde concentraties fijnstof (PM2.5) en stikstofdioxide (NO2) af liggen van de WHO-advieswaarden. Deze zijn gecombineerd in een vervuilingsscore: de gemiddelde overschrijding van de advieswaarden van de WHO voor stikstofdioxide en fijnstof (PM2.5).
Die vieze lucht vormt ook juridisch een risico. Nederland kan door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens worden veroordeeld voor het schenden van mensenrechten als de luchtkwaliteit niet snel genoeg verbetert. Leven in gezonde lucht is een mensenrecht, oordeelde het Hof in eerdere zaken, waaronder één over de luchtkwaliteit bij een Italiaanse staalfabriek. Een bijkomend probleem is dat Nederland vergrijst. Iedere Nederlander loopt door luchtvervuiling een verhoogd risico op de ontwikkeling van astma of zelfs longkanker, maar kinderen en ouderen zijn extra kwetsbaar. Ook de kans op een beroerte is groter door luchtvervuiling. 'Eén op de zes beroertes zou er niet zijn geweest als we schone lucht zouden hebben,' zegt Marieke Dijkema van de GGD.